Η εισήγηση για την απόφαση του Ευρωδικαστηρίου σχετικά με τη...
νομιμότητα του προγράμματος, που παρουσιάστηκε την Τετάρτη, απέρριψε τις ενστάσεις του γερμανικού στρατοπέδου και δικαίωσε τις θέσεις του προέδρου Ντράγκι.
Την επόμενη ημέρα, η αιφνίδια εγκατάλειψη από την κεντρική τράπεζα της Ελβετίας του ορίου για την ενίσχυση του φράγκου έναντι του ευρώ, ερμηνεύτηκε από μερίδα αναλυτών ως μία ακόμα ένδειξη ότι η ΕΚΤ θα λάβει την Πέμπτη σημαντικές αποφάσεις. Αποφάσεις που θα ενισχύσουν τις υποτιμητικές πιέσεις στο ευρώ, σε βαθμό που η Τράπεζα της Ελβετίας γνώριζε ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει. Καθώς ήδη η αγορά έχει προεξοφλήσει πρόγραμμα αγοράς ομολόγων 500 δισ. ευρώ, οι φόβοι της ελβετικής τράπεζας θεωρήθηκαν ένδειξη ότι το πρόγραμμα θα είναι ακόμα μεγαλύτερο.
Η περίοδος... αφωνίας για τα μέλη της διοίκησης της ΕΚΤ έχει ήδη ξεκινήσει. Με τη συνεδρίαση της Πέμπτης να απέχει πλέον λίγες ημέρες, ουδείς δικαιούται να σχολιάσει δημόσια ζητήματα νομισματικής πολιτικής. Από τις τοποθετήσεις της προηγούμενης περιόδου, όμως, είναι σαφές ότι στη Φρανκφούρτη έχει σχηματιστεί πλειοψηφία υπέρ της υιοθέτησης προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων. Αναζητώντας τη μέγιστη δυνατή συναίνεση, ο πρόεδρος Ντράγκι θα μπορούσε να αρκεστεί στη λήψη μιας γενικής απόφασης τώρα, που θα εξειδικευτεί και θα εφαρμοστεί μετά την επόμενη συνεδρίαση, τον Μάρτιο.
Δεν είναι λίγοι, όμως, εκείνοι που φοβούνται ότι έτσι για μία ακόμα φορά η ΕΚΤ θα κινηθεί με καθυστέρηση. Ο πληθωρισμός στο σύνολο της Ευρωζώνης ήδη βρίσκεται σε αρνητικά επίπεδα. Αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ότι οι οικονομίες έχουν παγιδευτεί στον αποπληθωρισμό, αλλά εάν καθυστερήσει η ΕΚΤ αυτό είναι όλο και πιο πιθανό να συμβεί. Για τον λόγο αυτό προτείνεται η άμεση εφαρμογή ενός μεγάλου προγράμματος αγοράς ομολόγων, που ενδεχομένως θα ξεπεράσει τις σημερινές προβλέψεις των αγορών.
Ο πρόεδρος Ντράγκι έχει από το καλοκαίρι δηλώσει ότι στόχος είναι η αύξηση του χαρτοφυλακίου της ΕΚΤ κατά 1 τρισ. ευρώ. Οι αποφάσεις που έχουν ήδη ληφθεί (πολυετή δάνεια στις τράπεζες, αγορές τιτλοποιημένων δανείων και καλυμμένων ομολόγων) δεν επαρκούν για να συμβεί αυτό, οπότε απαιτείται η αγορά κρατικών ομολόγων. Με βάση αυτή τη λογική το ύψος του προγράμματος θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ. Αναλυτές της Nomura εκτιμούσαν προχθές ότι το πρόγραμμα θα φτάσει τα 700 δισ. ευρώ.
Η αιφνιδιαστική απόφαση της Τράπεζας της Ελβετίας, να εγκαταλείψει το όριο του 1,2 φράγκου στη διολίσθηση του ευρώ, έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι επίκεινται νέες υποτιμητικές πιέσεις για το κοινό νόμισμα -πιέσεις που ίσως οι Ελβετοί γνωρίζουν ότι θα δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν. Αναλυτές στη Goldman Sachs κάνουν πλέον λόγο για πρόγραμμα αγοράς 1 τρισ. ευρώ.
Ισως πάλι η απάντηση βρίσκεται στην εισήγηση που παρουσιάστηκε την Τετάρτη στο Ευρωδικαστήριο, σχετικά με τη νομιμότητα της αγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ. Σε αυτή αναφέρεται σαφώς ότι δεν χρειάζεται το πρόγραμμα να έχει όριο, καθώς κάτι τέτοιο ίσως περιορίσει την αποτελεσματικότητά του. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να ανακοινώσει απλά κάποιο μηνιαίο ύψος αγορών (π.χ. 55 δισ. ευρώ μηνιαίως, δηλαδή 660 δισ. ευρώ ετησίως) και να συνεχίσει το πρόγραμμα όσο χρειαστεί για να επιστρέψει ο πληθωρισμός προς το επίπεδο του 2%.
Ερωτήματα
Ενα δεύτερο ερώτημα αφορά το είδος των ομολόγων που θα αγοράσει η ΕΚΤ. Θα μπορούσε να αγοράσει ομόλογα κάθε κράτους-μέλους της Ευρωζώνης ανάλογα με τη συνεισφορά του στο 70% του κεφαλαίου της ΕΚΤ, το οποίο προέρχεται από αυτά (το υπόλοιπο προέρχεται από τα κράτη εκτός Ευρωζώνης). Σε μια τέτοια περίπτωση πάνω από 25% θα αφορά γερμανικά ομόλογα, πάνω από 20% γαλλικά, σχεδόν 17,5% ιταλικά και 12,55% ισπανικά. Τουλάχιστον τα τρίτα τέταρτα των αγορών θα αφορούν ομόλογα των τεσσάρων αυτών οικονομιών, που μάλιστα ήδη δανείζονται με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια.
Η επιλογή των ομολόγων προς αγορά θα μπορούσε εναλλακτικά να βασιστεί στο ύψος του δημόσιο χρέους κάθε κράτους-μέλους.
Σε αυτή την περίπτωση το θετικό αποτέλεσμα του προγράμματος θα είναι πολύ μεγαλύτερο. Σαφώς μεγαλύτερες θα είναι όμως και οι γερμανικές ενστάσεις, καθώς θα θεωρηθεί ότι τιμωρούνται οι πιο «συνετές» οικονομίες και εξασθενούν περαιτέρω οι πιέσεις για δημοσιονομική εξυγίανση και μεταρρυθμίσεις. Στη βάση της λογικής αυτής αντιπροτείνεται να αγοραστούν μόνο ομόλογα με υψηλή αξιολόγηση, ώστε να ανταμειφθούν οι «συνετοί» και να περιοριστεί το ρίσκο για την κεντρική τράπεζα. Η πτώση του κόστους δανεισμού για τις οικονομίες αυτές θα οδηγήσει κεφάλαια και στα ομόλογα των υπολοίπων, καθώς οι επενδυτές θα αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις.
Ο μηχανισμός αυτός ενδεχομένως να λειτουργήσει ευεργετικά και για την πραγματική οικονομία, στην οποία θα «αναγκαστούν» οι επενδυτές να διοχετεύσουν κεφάλαια για να επιτύχουν ικανοποιητικές αποδόσεις.
Όσο όμως η ζήτηση στην αγορά παραμένει περιορισμένη, επενδύσεις δύσκολα θα γίνουν. Για να αυξηθεί η ζήτηση θα μπορούσαν τα κράτη να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες. Αυτό όμως υπερβαίνει τις αρμοδιότητες της ΕΚΤ. Αφορά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις κυβερνήσεις, υπερβαίνοντας τα όρια της νομισματικής πολιτικής και μπλέκοντας στα χωράφια της πολιτικής.
Ελλάδα-Κύπρος Το μεγάλο ερώτημα
Ερώτημα παραμένει αν το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων καλύψει τα κράτη που βρίσκονται σε πρόγραμμα (Ελλάδα, Κύπρος) και παρουσιάζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο χρεοκοπίας. Σε μια τέτοια περίπτωση η ΕΚΤ θα κληθεί να υποστεί τις απώλειες, καθώς δεν μπορεί να προστατευτεί από κάποιας μορφής ασυλία (όπως το ΔΝΤ). Όπως υπογραμμίζει και η εισήγηση που παρουσιάστηκε την Τετάρτη στο Ευρωδικαστήριο, εάν συμβεί κάτι τέτοιο, οι ιδιώτες επενδυτές θα πανικοβληθούν, φοβούμενοι ότι αυτοί θα υποστούν όλο το «κούρεμα».
Η εισήγηση προσφέρει όμως και μία λύση στο πρόβλημα, κάνοντας αναφορά στη σύγκρουση συμφερόντων που προκύπτει αν η ΕΚΤ επιβλέπει τη χρηματοδότηση ενός κράτους (ως μέλος της τρόικας) και ταυτόχρονα αγοράζει τα ομόλογά του. Στη βάση αυτή θα μπορούσε επί του παρόντος να αποκλειστούν τα συγκεκριμένα κράτη. Αγορές των ομολόγων τους θα είναι εφικτό να γίνουν στο μέλλον, εφόσον η ΕΚΤ πάψει να συμμετέχει στην τρόικα.
Για να αποφύγει τον κίνδυνο που συνεπάγονται τα ομόλογα κρατών με χαμηλότερη αξιολόγηση, η ΕΚΤ θα μπορούσε να αναθέσει τις αγορές στις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Πρόκειται για ένα σενάριο που αναφέρθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Reuters, αλλά παρουσιάζει με τη σειρά του προβλήματα, καθώς θα διογκώσει περαιτέρω τις ανισορροπίες στο Ευρωσύστημα (Target-2). Ήδη στην Ιταλία καταγράφεται σημαντική εκροή κεφαλαίων, με το αρνητικό υπόλοιπο (οφειλές της κεντρικής τράπεζας της Ιταλίας, στις άλλες κεντρικές τράπεζες) να φτάνει τα 209 δισ. ευρώ στα τέλη του 2014 από 130 δισ. ευρώ το καλοκαίρι.
Του Χάρη Σαββίδη hsav@pegasus.gr
Πηγή:www.imerisia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.